RRR-, Bolesław Chrobry 992-1025, Denar INCLITVS

Denar pierwszego króla Polski - Bolesława Chrobrego. Denar znany już w XIX wieku i już przez Strończyńskiego prawidłowo przypisywany Chrobremu. Numizmat fascynujący historyków, numizmatyków, będący ważnym świadectwem początków państwa Polskiego. Awers przedstawia głowę monarchy w prawym profilu w diademie i naszyjniku, rewers prezentuje krzyż rozszerzający się ku zwieńczeniom ramion, pomiędzy którymi widnieją cztery kule. Za wyjaśnienie legendy tej monety niech posłuży cytat z “ Numizmatyka Średniowiecznej” autorstwa jednego z największych autorytetów mennictwa tego okresu Profesora Stanisława Suchodolskiego: “ [...] typ monety, na której [widnieje] imię Bolesława, w dodatku z tytułem: BOLIZLAVS DVX, czyli ,,Bolesław książę"[...]. Ale to nie wszystko, gdyż napis ten jest kontynuowany na drugiej stronie monety w słowie - tutaj trzeba czytać w lewo - INCLITVS, a więc BOLIZLAVS DVX INCLITVS - ,,Bolesław książę znakomity (przesławny)''. Niektórzy nawet uważają, że to jest jakiś synonim Chrobrego[...] Zwracam uwagę na ciekawą formę Bolizlaus, a nie Boleslaus - jak byśmy tego dzisiaj oczekiwali. Ryszard Kiersnowski wyjaśniał, że jest to forma specyficzna dla autorów niemieckich, którzy tak to słyszeli, i na tej podstawie przypuszcza, że twórcami legend na najdawniejszych monetach polskich byli jacyś duchowni niemieccy.” W 1939, o tytule INCLITVS pisze Profesor Marian Gumowski w CNG: “Najciekawszym jednak jest tu szczegółem tytuł INCLITVS (przesławny) umieszczony w otoku odwrocia a należący niewątpliwie do monarchy. Tymieniecki przypuszczał, że użyto go w znaczeniu najjaśniejszy lub wszechwładny. Mennica polska chciała może w ten sposób zaznaczyć zupełną niezależność i pełnię władzy Chrobrego[...] Tytuł jest w każdym razie niezwykły i nie używa go wówczas żaden inny władca w Europie” A tak w 2014 wypowiada się o denarze Zbigniew Bartkowiak kurator wystawy “Srebra Chrobrego” w Muzeum Archeologicznym w Poznaniu: “Zjazd Gnieźnieński to fakt, który mógł wywrzeć wpływ na wiele podejmowanych działań. Łączy się z nim także emisję niektórych typów monet. Jedną z nich może być denar, od zamieszczonej na nim legendy nazwany DVX INCLITVS. Jest bardzo prawdopodobne, że tytuł ten został mu nadany w czasie realizowania przez cesarza niemieckiego Ottona III koncepcji odbudowy imperium rzymskiego, który widział w Bolesławie Chrobrym „brata i przyjaciela cesarstwa”. Jest to zapewne najładniejsza moneta prezentowana na wystawie, urzeka na niej portret księcia Bolesława wykonany przez nieznanego mincerza z początku XI wieku.”
Typ monety nieobecny na światowym rynku od grudnia 2000 roku, kiedy sprzedano egzemplarz Karolkiewicza. W tej znamienitej kolekcji, został sprzedany za kwotę $4500, podczas gdy na tej samej aukcji sprzedano chociażby donatywę gdańska Stefana Batorego za $5750(poz. 2173), ponownie sprzedaną w 2013 na ANPN4 za 793.500zł, talara Zygmunta III 1629 STR za $2200(poz 2196), ładniejszy egzemplarz sprzedano w 2012 na WCN50 za 572.000zł, czy też dukat 1588 Gdańsk za $2600(poz. 2241) ponownie sprzedany w 2016 na ANMN10 za 322.000zł. Przykłady takie można mnożyć, jednak przytoczone są wystarczające by zrozumieć, wzrost cen w ostatnim dwudziestoleciu, na ekskluzywne, ultra-rzadkie numizmaty polskie.
Moneta brakująca w największych Polskich kolekcjach: Chełmińskiego, Kubickiego, Frankiewicza, Chomińskiego. Denara tego nie posiadał również Czapski. Poszczycić mógł się nim zbiór hr. Potockiego. Dziś niemal wszystkie znane egzemplarze znajdują się w kolekcjach muzealnych.
Denar znany, w zależności od literatury, w liczbie do 5 do 9 egzemplarzy. Jedna z pierwszych polskich portretowych monet. Najwyższej klasy numizmat. Muzealnej klasy zabytek.